Kabahatler Yasa Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.
Yasa, Yeni Türk Ceza Yasası dışında tutulan ve genel ahlak, çevre ve sağlık gibi toplum düzenini ihlal eden kabahatlere idari para cezası ve idari tedbir uygulanmasını öngörürken; yasanın, karşılığında idari yaptırım uygulanmasını öngördüğü, ''haksızlık'' olarak tanımladığı kabahatlere verilecek cezaları hükme bağlıyor.
Kabahat, icrai veya ihmali davranışla işlenebilecek. İhmali davranışla işlenmiş kabahatin varlığı için kişi açısından belli bir icrai davranışta bulunma hususunda hukuki yükümlülüğün varlığı gerekli olacak.
Tüzel kişi hakkında da kabahat dolayısıyla idari yaptırım ve bu idari para cezası uygulanabilecek.
Kabahatler açısından idari para cezasına karar verilebilmesi için fiili işleyen gerçek kişinin en azından taksire dayalı kusurunun varlığı gerekecek.
Fiili işlediği sırada 15 yaşını doldurmamış çocuk hakkında idari para cezası uygulanamayacak. Akıl hastalığı nedeniyle işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bununla ilgili davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli ölçüde azalan kişi hakkında idari para cezası verilemeyecek. Bir fiil ile birden fazla kabahatin işlenmesi durumunda, bu kabahatlere ilişkin tanımlarda sadece idari para cezası öngörülmüşse en ağır idari para cezası verilecek. Bu kabahatlerle ilgili olarak yasada idari para cezasından başka idari yaptırımlar da öngörülmüş ise bu yaptırımların her biri uygulanacak.
Aynı kabahatin birden fazla işlenmesi durumunda, her bir kabahatle ilgili ayrı ayrı idari para cezası verilecek. Kesintisiz fiile işlenebilen kabahatlerde, bu nedenle idari yaptırım kararı verilinceye kadar fiil, tek sayılacak.
Bir fiil hem kabahat hem de suç olarak tanımlanmışsa sadece suçtan dolayı yaptırım uygulanabilecek. Ancak, suçtan dolayı yaptırım uygulanamayan durumlarda kabahat dolayısıyla yaptırım uygulanacak.
İDARİ YAPTIRIMLAR
Kabahatler karşılığında uygulanacak idari yaptırımlar, idari para cezası ve idari tedbirlerden ibaret olacak.
İdari para cezası, Hazine'ye ödenecek. Kişinin ekonomik durumunun müsait olmaması durumunda, idari para cezasının ilk taksidinin peşin ödenmesi koşuluyla bir yıl içinde ve dört eşit taksitte ödenmesine karar verilebilecek. Taksitlerin zamanında ve tam olarak ödenmemesi durumunda, cezanın kalan kısmının tamamı tahsil edilecek.
Kesinleşen karar, derhal tahsil için mahallin en büyük mal memuruna verilecek. Tahsil edilen para cezasının kanunla belirlenen oranı, ilgili kamu kurum ve kuruluşunun hesabına aktarılacak.
Kabahat dolayısıyla idari para cezası veren kamu görevlisi, ilgilinin rıza göstermesi halinde, bunun tahsilatını derhal kendisi gerçekleştirecek. İdari para cezasının, kanun yoluna başvurmadan önce kişiden dörtte üçü tahsil edilecek. Peşin ödeme, kişinin bu karara karşı kanun yoluna başvurma hakkını etkilemeyecek.
KABAHATLER VE CEZALARI
Yetkili makamlar tarafından adli işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye 100 YTL'ye kadar idari para cezası verilecek. Yasada, kabahat olarak belirlenen eylemler ve cezaları şöyle:
Dilencilik yapan kişiye, 50 YTL idari para cezası verilecek. Ayrıca, dilencilikten elde edilen gelire el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilecek. Kararı, kolluk veya belediye zabıta görevlileri verecek.
Kumar oynayan kişiye, 100 YTL idari para cezası, kumardan elde edilen gelire el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verilecek. Bu kararı da kolluk alacak.
Sarhoş olarak başkalarının huzur ve sükununu bozacak şekilde davranan kişiye, kolluk görevlileri tarafından 50 YTL idari para cezası verilecek. Kişi, ayrıca sarhoşluğun etkisi geçinceye kadar kontrol altında tutulacak.
Başkalarının huzur ve sükununu bozacak şekilde gürültüye neden olan kişiye, 50 YTL idari para cezası verilecek. Bu fiilin bir ticari işletmenin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, işletme sahibi gerçek veya tüzel kişiye bin YTL'den 5 bin YTL'ye kadar idari para cezası verilecek. Bu kabahat dolayısıyla idari para cezasına kolluk veya belediye zabıta görevlileri karar verecek.
Mal ve hizmet satmak için başkalarını rahatsız eden kişiye 50 YTL idari para cezası verilecek.
Yetkili makamların açık ve yazılı izni olmaksızın meydan, cadde, sokak veya yayaların gelip geçtiği kaldırımları işgal eden veya buralarda mal satışa arz eden kişiye, belediye zabıta görevlileri tarafından 50 YTL idari para cezası verilecek.
Yetkili makamların açık ve yazılı izni olmaksızın, meydan, cadde, sokak veya yayaların gelip geçtiği kaldırımlar üzerine inşaat malzemesi yığan kişiye, belediye zabıta görevlileri tarafından 100 YTL'den 500 YTL'ye kadar idari para cezası verilecek.
KAPALI ALANDA SİGARA İÇENE 50 YTL
Kamu hizmet binalarının kapalı alanlarında tütün mamulü tüketen kişiye, ilgili idari birim amirinin yetkili kıldığı kamu görevlileri tarafından 50 YTL idari para cezası verilecek.
Toplu taşıma araçlarında tütün mamulü tüketen kişiye 50 YTL idari para cezası verilecek. Kabahatin özel hukuk kişileri tarafından işletilen toplu taşıma araçlarında işlenmesi halinde, bu ceza ilk başvurulan kolluk birim yetkilileri tarafından kesilecek. Kamuya ait toplu taşıma araçlarında işlenmesi halinde idari para cezası verme yetkisi bakımından aynı hüküm uygulanacak.
Özel hukuk kişilerine ait olan ve herkesin girebileceği binaların kapalı alanlarında, tütün mamullerinin tüketilemeyeceğini belirtir açık bir işarete yer verilmesine rağmen bu yasağa aykırı hareket eden kişiye 50 YTL idari para cezası verilecek. Bu karar, şikayet üzerine en yakın kolluk birimi yetkililerince alınacak.
KİMLİK BİLDİRMEME
Görevle bağlantılı olarak sorulması halinde, kamu görevlisine kimliği veya adresiyle ilgili bilgi vermekten kaçınan veya gerçeğe aykırı beyanda bulunan kişiye, bu görevli tarafından 50 YTL idari para cezası verilecek.
Açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla kimliği belirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal Cumhuriyet savcısı haberdar edilecek. Bu kişi, kimliği açık bir şekilde anlaşılıncaya kadar gözaltına alınacak ve gerekirse tutuklanacak. Gözaltına ve tutuklamaya karar verme yetkisi ve usulü bakımından Ceza Muhakemesi Yasası hükümleri uygulanacak. Kişinin kimliğinin belirlenmesi durumunda, bu nedenle gözaltına alınma veya tutuklanma haline derhal son verilecek.
ÇEVREYİ KİRLETME
Evsel atık ve artıkları, bunların toplanmasına veya depolanmasına özgü yerler dışına atan kişiye 20 YTL idari para cezası verilecek. Bireysel atık ve artıkların atılması halinde de bu fıkra hükmü uygulanacak. Fiilin yemek pişirme ve servis yerlerinde işlenmesi halinde, işletme sahibi gerçek veya tüzel kişiye 500 YTL'den 5 bin YTL'ye kadar idari para cezası verilecek.
Hayvan kesimine tahsis edilen yerler dışında hayvan kesen veya kesilen hayvan atıklarını sokağa veya kamuya ait sair bir alana bırakan kişi de 50 YTL idari para cezası ödeyecek.
İnşaat atık ve artıklarını bunların toplanmasına veya depolanmasına özgü yerler dışına atan kişiye 100 YTL'den 3 bin YTL'ye kadar idari para cezası verilecek. İnşaat faaliyetinin bir tüzel kişi adına yürütülmesi halinde, bu tüzel kişi hakkında verilecek idari para cezasının üst sınırı 5 bin YTL olacak. Bu atık ve artıkların kaldırılmasına ilişkin masraf da ayrıca kişiden tahsil edilecek.
Kullanılamaz hale gelen veya ihtiyaç fazlası ev eşyasını, bunların toplanmasına ilişkin olarak belirlenen günün dışında sokağa veya kamuya ait sair bir yere bırakan kişiye 50 YTL idari para cezası verilecek. Bu eşyanın toplanması hususunda belediye tarafından belirli aralıklarla yılda üç günden az olmamak üzere belirlenen günler önceden uygun araçlarla ilan olunacak.
Kullanılamaz hale gelen motorlu kara veya deniz nakil araçlarını ya da bunların mütemmim cüzlerini sokağa veya kamuya ait sair bir yere bırakan kişiye 250 YTL idari para cezası kesilecek. Bunların kaldırılmasına ilişkin masraf da kişiden ayrıca tahsil edilecek.
Bu kabahatler dolayısıyla meydana gelen kirliliğin kişi tarafından derhal giderilmesi halinde, idari para cezasına karar verilmeyebilecek.
Bu hükümler, belediye sınırları içinde uygulanacak.
AFİŞ ASMA
Meydanlara veya parklara, cadde veya sokak kenarlarındaki kamuya ait duvar veya alanlara, rızası olmaksızın özel kişilere ait alanlara bez, kağıt ve benzeri afiş ve ilan asan kişiye, 100 YTL'den 3 bin YTL'ye kadar idari para cezası verilecek. Aynı içerikteki afiş ve ilanlar, tek fiil sayılacak.
Bu hüküm yetkili makamlardan alınan açık ve yazılı izne dayalı olarak asılan afiş ve ilanlar açısından uygulanmayacak. Asılan afiş ve ilanların kaldırılmasına ilişkin masraflar, ilgili kişilerden ayrıca tahsil edilecek.
Yetkili makamlardan ruhsat almaksızın yasak olmayan silahları park, meydan, cadde veya sokaklarda görünür şekilde taşıyan kişiye, kolluk tarafından 50 YTL idari para cezası verilecek.
Yasa, 1 Nisan 2005'te yürürlüğe girecek.
TİRYAKİLERİN ÖNERİSİ KABUL EDİLMEDİ
AK Parti Şanlıurfa Milletvekili Zülfükar İzol ve arkadaşları tarafından, kamu hizmet binalarının kapalı alanlarında tütün mamulü tüketen kişilere 50 YTL olarak öngörülen para cezasının 20 YTL'ye indirilmesi için önerge verildi.
Önerge üzerinde söz alan AK Parti Adıyaman Milletvekili Fehmi Hüsrev Kutlu, tütünün zararlı olduğunu, ancak bu alışkanlığı bırakamayanlara verilmek istenen cezanın çok olduğunu savundu.
Konuşmasına müdahale eden bazı milletvekillerine ''kürsüden konuşanlara laf atanlara da ceza verilmesini getirin'' diyen Kutlu, günde iki paket sigara içen kişiye 50 Türk Lirası ceza verilmesinin asgari ücreti aşacağını bildirdi.
Cezayı adil bulmadığını belirten Kutlu, ''Gariban bir kişi, kazan dairesinde sigara içerse buna verilecek ceza çok fazla. Bunu adil bulmuyorum. Cezayı azaltıp sürümden kazanalım'' dedi.
Bu arada AK Parti Grup Başkanvekili Sadullah Ergin ve arkadaşları tarafından verilen bir başka önergenin kabul edilmesi ile ''hayvanlara eziyet etme'' başlıklı 40'ncı madde yasadan çıkarıldı.
Hayvanlara eziyet edenlerin 100 YTL ile cezalandırılmasını öngören söz konusu maddenin, Hayvanları Koruma Kanunu'nda aynı doğrultuda hükümler bulunduğu gerekçesiyle tasarıdan çıkarıldığı ifade edildi.
Görüşmelerin tamamlanmasının ardından TBMM Başkanvekili İsmail Alptekin, saat 14.00'da toplanmak üzere birleşimi kapattı.
30.03.2005
Kaynak: Milliyet |